همدلی چیست؟ پاسخ همدلانه را بیاموزیم و آموزش دهیم

همدلی چیست؟

همدلی مهارتی لازم در دنیای امروز است. برای زندگی زناشویی و ارتباطات امروزی لازم است که بتوانیم با دیگران همدلی کنیم.

در دنیای امروزی به علت فشار های زیاد اجتماعی و اقتصادی و درگیری هایی که جهان امروزی برای ما به ارمغان آورده است داشتن همدلی مناسب می‌تواند به ما و اطرافیانمان کمک بسیاری کند تا راحت تر چالش های زندگی را پشت سر بگذاریم.

همچنین همدلی به عنوان یک ظرفیت بنیادین برای برقراری ارتباط با دیگران و حفظ و اراده گروه ها شناخته می‌شود.

همدلی دربسیاری از مشاغل که خصوصا با انسان ارتباط دارند یک مهارت لازم است مانند معلمی، پرستاری، مشاوره، روانشناسی و… داشتن همدلی در کار به ما کمک میکند که بهتر دیگران را درک کنیم در این صورت کمتر از آنها زده و خسته میشویم و فرسودگی کاری ما کاهش می یابد.

به نظر خودتان تا چه میزان فرد همدلی هستین؟

تعریف همدلی؟

یکی از مهارت های زندگی، مهارت همدلی می باشد. همدلی به معنی توانایی درک و فهم احساسات دیگران است. به طوری که فرد بتواند خود را جای دیگری بگذارد، از دیدگاه او به موضوع نگاه کند و بتواند احساسات وی را درک کند.

همدلی به معنای دیدن دنیا از زاویه دید دیگران است، همچنین داشتن این توانایی عاطفی که بتوانیم هیجان های دیگران را تجربه کنیم و توانایی شناختی برای فهم هیجان های دیگران.

اغلب اندیشمندان همدلی را دارای سه عنصر اساسی می دانند.

دادن پاسخی اثرگذار به فرد که برای آن لازم است در حالات هیجانی شخص سهیم شویم.
توانایی شناختی برای دیدن جهان از دیدگاه دیگران.
تنظیم هیجانی

گلدارد: من در کنار مراجعانم به یک سفر می‌روم، در حالی که به هر چیزی که می گویند گوش می‌دهم، با هر حرکت او خود را تطبیق می‌دهم و تماما در کنار او هستم، این همان چیزی است که به آن همدلی می‌گوییم.

داستان همدلی:دختری به همراه پدر خود در یک جاده به سمت دانشگاه در حال حرکت هستند. دختر و پدر از قبل رابطه خوبی نداشته اند و این سفر از نظر دختر برای هر دو آنها عذاب آور است. در طول مسیر پدر تلاش میکند که با دختر خود صحبت کند و شروع به غر زدن از وضعیت بد کنار جاده و کثیف بودن منظره می‌کند. اما دختر که هر چقدر به بیرون نگاه می‌کند اصلا همچین منظره ای را مشاهده نمی‌کند.

مدتی بعد که به تنهایی همان مسیر را طی می‌کند متوجه می‌شود که در سمت راننده واقعا منظره کثیفی وجود دارد و اگر همان زمان از پنجره سمت پدر به بیرون نگاه می‌کرد متوجه موضوع می‌شد. اما چند روز بعد از سفر اول پدر فوت کرده بود و دیگر امکان درست کردن آن رابطه وجود نداشت.

در بسیاری مواقع در زندگی ما این اتفاق می افتد. ما به جای اینکه همدلی کنیم و تمام توجه خود را به طرف مقابل بدهیم، توجه را بر روی خودمان و افکار خودمان نگه میداریم که باعث دوری ما از دیگران و عدم برقراری ارتباط سالم می‌شود.

نتایج همدلی چیست؟

ایجاد محیطی امن برای دو طرف.
حفظ و قدرتمند شدن روابط اجتماعی و بین فردی
افزایش توانایی و ظرفیت درک ما
شناخت بهتر اطرافیان
کمک به زندگی بهتر زناشویی
کمک به حل تعارضات خانوادگی
کمک به والدین برای ارتباط بهتر با نوجوانان
کاهش خشونت در فرد
از بین رفتن بسیاری از تبعیض ها و قضاوت های موجود
حل شدن بهتر تعارضات و مشکلات
کاهش حس تنهایی در افراد
از بین رفتن توهین های نژادی، جنسیتی و…

تفاوت همدلی و همدردی

در همدلی ما توجه خود را به افکار و احساسات طرف مقابلمان می‌دهیم، اما همزمان متوجه هستیم که اینها احساسات و افکار ما نیستند اما در همدردی ما احساسات طرف مقابل را احساس خودمان می‌دانیم و به آنها واکنش نشان می‌دهیم.

به طور مثال وقتی برای فردی از درد و سختی سوگی که تجربه کرده ایم می‌گوییم و ابراز احساس می‌کنیم ممکن است که فرد ایتقدر غرق افکار و احساسات ما شود که شروع به گریه کردن کند و این کار توجه را از گوینده دور کرده و باز شخص به خودش بر می‌گردد. و یا ممکن است که یاد سوگ تجربه کرده خود بیفتد و نسبت به آن واکنش نشان دهد. در هر دو این حالت ها به جای همدلی از همدردی استفاده شده است که به جای کمک به شخص ممکن است مشکل دیگری مانند عذاب وجدان را اضافه کند.

سطوح همدلی: از نظر حرفه ای همدلی دارای دو سطح مختلف اولیه و پیشرفته است.

همدلی اولیه: همدلی اولیه به فرد نشان می‌دهیم که متوجه افکار و احساسات او شده ایم به طور مثال به طرف او خم می‌شویم و با صدای نرم و ملایم نسبت به صحبت های فرد به او بازخورد مناسب را می‌دهیم.

همدلی پیشرفته: زمانی است که ما با فرد هم مسیر می‌شویم و به او در مسیر حل مشکلاتش و کند و کاو موضوعات کمک می‌کنیم.

نکات:

لازم است که از سطح اولیه همدلی شروع کرده و سپس به سمت سطوح پیشرفته برویم.
سطوح پیشرفته بیشتر در بستر درمانی و مشاوره ای مورد استفاده قرار میگیرند وسطح اولیه برای افراد غیر متخصص کافی است.

چرا نمیتوانیم همدلی کنیم؟

طبق تحقیقات انجام شده همدلی به طور ذاتی در انسان ها وجود دارد و این را می‌شود از رفتار بچه هایی که تلاش می‌کنند تا یکدیگر یا دیگران را درک کنند و به آنها اهمیت می‌دهند متوجه شد.

اما آن چیزی که در همدلی اهمیت بیشتری دارد آموزش هایی است که فرد می بیند کودکان به چند شکل همدلی را می آموزند اول آنکه از طریق مشاهده رفتار دیگران را با یکدیگر مشاهده می کنند اگر اطرافیان به جای همدلی دست به قضاوت یکدیگر بزنند و خبری از درک همدیگر نباشد کودکان نیز همین مورد را یاد میگیرند.

دومین شکل یادگیری از طریق رفتاری است که والدین با خود کودک دارند، به طور مثال نمره یک کودک در درس مشخصی پایین تر از حد قابل انتظار است پاسخ غیر همدلانه این است که به کودک بگوییم من خیلی انتظار بیشتری داشتن و نا امیدم کردی.

در پاسخ همدلانه والدین احساس کودک را درک میکنند و به او انعکاس میدهند مثلا می گویند به نظر میرسد بابت نمره خود ناراحتی. کودک در این زمان احساس می کند که درک شده است و بهتر راجب موضوع صحبت میکند.

سومین شکل یادگیری از طریق اموزش رسمی و مدرسه است. محتوا کتاب های درسی، رفتار معلم و کادر آموزش با دانش آموزان، و سیاست های نظام آموزشی است که تا چه میزان به جای قضاوت و سیستم رقابتی بر همدلی تاکید داشته باشند.

موانع همدلی چیست؟

نصیحت کردن، راهنمایی کردن، راه حل دادن: در این موارد ما به جای انکه فرد را درک کنیم و به احساسات او توجه کنیم شروع می‌کنیم به دادن راه حل های مختلف و نصیحت کردن شخص، تمام این ها مانع همدلی می‌شوند و شخص احساس خوبی پیدا نمی‌کند.
سرزنش کردن: گاهی اوقات به جای اینکه فرد را درک کنیم سریعا به کار یا حرف او واکنش نشان می دهیم و او را سرزنش می‌کنیم.

به طور مثال اگر کودکی در مهمانی کار بدی انجام دهد و پشیمان هم باشد به جای اینکه به او بگوییم که می بینم از کاری که کرده ای پشیمانی شروع به سرزنش او می‌کنیم.

به رخ کشیدن و مقایسه کردن: زمانی که فرد را با دیگران مقایسه می‌کنیم و یا زندگی و توانایی های خود را به رخ او می‌کشیم.
بی اهمیت جلوه دادن مشکل شخص: هر فردی به اندازه خود مشکلاتی را دارد و با یکدیگر قابل مقایسه نیست. پس لازم است که درک کنیم که شاید مشکل شخص به نظر ما بی اهمیت باشد اما برای خود او بسیار مهم است.
تعریف کردن های بی موقع: گاهی برای روحیه دادن به شخص به جای همدلی ممکن است از او تعریف کنیم که تو خیلی قوی هستی تو از پس مشکلات برمیای، از تو بعید است که تسلیم این مشکلات شوی و…
برچسب زدن: با گفتن جملاتی مثل اینکه تو آدم نالایقی هستی یا بی عرضه هستی، وی را زیر سوال ببرید.

چگونه همدلی کنیم؟

شاید همه ما به راحتی بتوانیم در درون خود با دیگران همدلی کنیم اما آن چیزی که اهمیت بیشتری دارد این است که بتوانیم همدلی خود را به شخص مقابل نشان دهیم و در واقع یک پاسخ همدلانه داشته باشیم برای ارائه یک پاسخ همدلانه لازم است که موارد زیر را انجام دهیم:

احساسات و افکار خود را بشناسیم: اگر بخواهیم دیگران را درک کنیم اول از همه لازم است خود را بشناسیم بسیاری اوقات بدون اینکه متوجه شویم در عین حال که فکر میکنیم در حال درک دیگران و همدلی با او هستیم در واقع تماما به خودمان توجه داریم. بهتر است اول به خودآگاهی برسیم تا بتوانیم دیگران را درک کنیم.
خوب گوش کنیم: اساس هر رابطه سالمی خوب گوش کردن است یعنی تمام توجه خود را به گفته های شخص مقابل بدهیم
کارمان را کنار بگذاریم
به صورت طرف مقابل نگاه کنیم
با دقت به او گوش دهیم
با کلماتی مانند: آها، اهوم یا سر تکان دادن به شخص نشان دهیم که به او گوش می دهیم
گاهی از شخص سوالاتی بپرسیم که نشان دهد به او گوش می دهیم
به احساسات و هیجان های فرد مقابل توجه کنید: قبل از اینکه سهی کنید به شخص راه حلی ارائه دهید سعی کنید احساسات او را درک کنید و این درک را به او نیز نشان دهید.
توجه به زبان بدن خود و طرف مقابل: همیشه اطلاعات علاوه بر پیام کلامی به صورت غیر کلامی و توسط زبان بدن نیز منتقل می شود. بنابراین توجه به زبان بدن کمک کننده است. در این میان برقراری تماس چشمی از نکات مهم زبان بدن است.
همدلی خود را با احساس و عاطفه نشان دهید: جملاتی که بیان می کنید نباید خشک و بی احساس باشند بلکه لازم است متناسب با حالات هیجانی فرد مقابل به حرف های خود به میزان کافی احساسات اضافه کنیم.
خلاصه ای از احساسات و هیجان های طف مقابل را به او برگردانید: فرد مقابل با شنیدن خلاصه و جمع بندی از هیجانی که دارد، احساس می کند شما متوجه حالات او شده اید و او را درک می کنید.

چگونه همدلی را آموزش دهیم؟

همدلی مهارتی است که میتوان آن را به نوعی قابل سرایت دانست یعنی اگر افراد در محیطی که همدلانه است قرار بگیرند و شرایط مناسب موجود باشد می توانند همدلی را یادبگیرند برای این کار موارد زیر لازم است:

همدلی را از خودمان شروع کنیم.
حواسمان به مراحل رشد کودکان و رفتارشان باشد
با دیگران رابطه صمیمانه برقرار کنیم و روحیه همدلی را در اعضا تقویت کنیم
در مقابل افرادی که مخالف همدلی هستن و سعی در تضعیف آن دارند مقاومت کنیم.
اطرافیان را به خاطر رفتار همدلانه تشویق کنیم.
به دیگران فرصت بدهیم، احساسات و مشکلات خود را به آنها بگوییم تا بتوانند همدلی را تمرین کنند.

توجه داشته باشید همدلی بیش از حد ممکن است باعث سواستفاده دیگران شود پس از افراط در آن پرهیز کنید.

همدلی را تمرین کنید:

برای اینکه بتوانیم در هر مهارتی به توانایی بالایی برسیم لازم است که آن را تمرین کنیم. برای مهارت همدلی هم لازم است که از الان به بعد سعی کنید که پاسخ هایی که به دیگران میدهید همدلانه باشد. ممکن است چندین بار در انجام این کار نا موفق باشید اما با تلاش قطعا می توانید به راحتی با دیگران همدلی کنید.